بررسی سمیت اسانس اکالیپتوس روی سخت بالپوشان آفت محصولات انباری

چکیده: در این تحقیق اثرات تماسی، تدخینی و دورکنندگی اسانس eucalyptusglobulusروی شپشه آردtriboliumconfusumو سوسک کشیش rhyzoperthadominica،دو گونه از آفات مهم محصولات انباری، مورد بررسی قرار گرفت. خاصیت تماسی اسانس روی حشرات کامل هر دو گونه به دو شیوه قطره گذاری و آغشته نمودن سطوح کاغذ صافی آزمایش گردید. در روش قطره گذاری1 مایکرو لیتراز غلظت هایمختلف اسانس اکالیپتوس توسط دستگاه میکرو اپلیکاتور روی قسمت پشتی قفس سینه حشرات کامل قرار داده شد. در روش دوم برای بررسی اثر تماسی، کاغذ های صافی (واتمن،n°1) قرار گرفته در ظروف پتری دیش، با غلظت های مختلف اسانس آغشته شدند. برای آزمایش اثر تدخینی از ظروف استوانه ای شیشه ای معروف به ظروف مک کارتی با حجم 40 میلی لیتر استفاده شد. در این روش حشرات بدون تماس مستقیم با اسانس، تحت تاثیر مواد فرار اسانس قرار گرفتند. پس از تعیینکارایی تدخینی اسانس، جنبه های مختلف آن به سه شیوه مورد بررسی قرار گرفت. در روش اول دوام اثر تدخینی اسانس مورد آزمایش قرار گرفت. در شیوه دوم هدف بررسی نقش مدت زمان در معرض بودن، روی کارایی اسانس اکالیپتوس بود. روش سوم به منظور تعیین روند صعودی میزان مرگ و میر ناشی از هر یک از غلظت های اسانس در ساعات مختلف 3، 6، 9، 12 و تا 24 ساعت بود.اثر دور کنندگی اسانس از طریق مقایسه میزان استقرار حشرات کامل در دو سطح تیمار شده و تیمار نشده با اسانس مورد آزمایش قرار گرفت. بر مبنای تجزیه پروبیت داده ها، 50ldاسانس اکالیپتوس در روش قطره گذاری در مورد شپشه آرد و سوسک کشیش بترتیب 22/0 و 09/0مایکرو لیتر به ازای هر حشره،برآورد شد. مقایسه نتایج بدست آمده از سه غلظت مورد استفاده در دو سری آزمایش تیمار کاغذ صافی نشان داد که این شیوه روش مناسبی برای براورد اثر تماسی نیست. چرا که مرگ و میر مشاهده شده بیشتر ناشی از اثر تدخینی است تا تماسی. پس از کسر کردن اثر تدخینی، مرگ و میر ناشی از اثر تماسی در مورد شپشه آرد برای سه غلظت 41/1، 7/0 و 35/0 مایکرو لیتر بر سانتی متر مربع بترتیب 18، 7/16 و 44/19 درصد بود. در مورد سوسک کشیش برای سه غلظت 53/0، 21/0 و 07/0مایکرو لیتر بر سانتی متر مربع این مقادیر بترتیب 15، 20 و 20 درصد بود. قابلیت تدخینی اسانس بر مبنای 50lc، در مورد شپشه آرد 4/112و برای سوسک کشیش 7/147 مایکرو لیتر بر لیتر هوا براورد گردید. در بررسی دوام اثر تدخینی اسانس، با افزایش مدت زمان تاخیر در ورود حشرات به ظروف تیمار شده، دوام اسانس کم شد و مرگ و میر حشرات نیز کاهش یافت. در آزمایش هایی که مدت زمان قرار گرفتن در معرض اسانس متفاوت بود، هرچه زمان قرار گرفتن حشرات در معرض اسانس افزایش یافت به همان نسبت نیز مرگ و میر افزایش پیدا کرد. میانگین درصد دور کنندگی اسانس اکالیپتوس بر اساس نتایج بدست آمده از چهار غلظت 93/0، 62/0، 31/0 و 1/0 مایکرو لیتر بر سانتی متر مربع برای شپشه آرد 91% و برای سوسک کشیش 6/92% براورد گردید که جزو گروه v (1/80 تا 100 درصد دورکنندگی) از گروه های پنج گانه قرار می گیرد. واژگان کلیدی: اثر تماسی، اثر تدخینی، اثردورکنندگی، شیوه قطره گذاری، شپشه آرد، سوسک کشیش و اسانس اکالیپتوس